Seks in die kerk

Grafika: Jaco Grobbelaar

Tempelprostitusie (om seksueel te verkeer met iemand anders as jou maat vir ‘n geestelike motief) was in Ou Israel se geskiedenis iets waarteen mense gereeld gewaarsku is.  Van Levitikus tot met die profete is die volk dikwels vermaan om van dié praktyk weg te bly. Dit was skandelik om seksualiteit in die tempel te beoefen in die naam van godsdiensbeoefening.  In dié seksuele verkeer het dit nie oor die god gegaan nie. Ten diepste het dit gegaan oor die vrou wat aanbid word as die godin van vrugbaarheid.

Vandag sou dit ondenkbaar wees dat so iets in ons kerklike kultuur gebeur. Vrugbaarheidsrituele is ook nie meer deel van ons Westerse denkwêreld nie.  Die vraag is egter: Hoe naby het ons weer aan die beginsel van oppervlakkige seksualiteit in ons aanbidding gekom? Is die moderne idioom vir tempelprostitusie nie dalk ‘n baie mooier en vromer geestelike erotiek nie?  Scot McKnight (Karl A. Olsson-professor in godsdiensstudies aan die North Park-universiteit) het die term “geestelike erotiek” op sy blog (www.jesuscreed.org) gebruik, en ek wil met hom daaroor saamstem.

Wat word bedoel met geestelike erotiek?

Let op hoeveel van die liedere wat vandag in kerke gesing word, bevat die woorde “ek”, “me” en “I”. Ons het verlief geraak – nie op die God van die liefde nie, maar op die lekker gevoel wat dit bring om oor die liefde van God te sing. Ons lofprysing en aanbidding is indirek op onsself gerig.  Hierdie emosionele belewenis, wat ons graag as die teenwoordigheid van die Heilige Gees wil interpreteer, is niks anders as geestelike erotiek nie.  Lidmate van gemeentes waar “praise and worship” hoog op die agenda is, verklaar graag dat hulle die eredienste geniet. Dit is na my mening juis die erotiese sing oor die liefde wat geniet word.

Die idioom is dikwels die liefdesliedere van die wêreld, wat niks anders as oppervlakkige verliefdheid is nie. Dié verliefdheid word op God geprojekteer as ware liefde, of dan ware geloof. Hier kom die verbruikersmentaliteit op sy sterkste na vore, want musiek, wat die draer van die emosie of dan die erotiek is, moet deurgaans vernuwe en verander. Daar moet deurentyd na ‘n nuwe lied gesoek word. Dit bly dus ‘n konstante soeke na ‘n erotiese ervaring wat beleef word as egte godsdiens. God is ongelukkig nie die fokus nie, maar die orkes of die deelnemers. In hierdie romantiek binne die kerke word Jesus my “vriend” (boyfriend).

Behoort ware aanbidding nie in totaliteit op God gefokus te wees nie? Dit bly vir my een van die mooiste eienskappe van die liturgie in die Christelik Ortodokse tradisie, naamlik die skoonheid en eenvoud van die aanbidding.  Deelnemers aan so ‘n liturgie verheerlik en aanbid God net met stemme en met musiek wat eeue oud is. Die musiek se doel is inderdaad om intimiteit met God te bewerk, maar dié musiek en aanbidding bring die deelnemer in verwondering oor God.