Nadenke oor die hart van menswees
‘n Sin sonder woorde bestaan nie. Gedagtes word met woorde geskep. Woorde is boonop ryk aan betekenis. Neem nou die woord “medemenslikheid”. Die Tesourus beskryf medemenslikheid met woorde soos:
goedhartigheid, ruimhartigheid, verdraagsaamheid, vergewensgesindheid, vredeliewendheid, toegeeflikheid, welwillendheid, onselfsugtigheid, vrygewigheid, onbaatsugtigheid, selfopoffering, genade, meegevoel, meelewendheid, medelye, Christelikheid.
Die Bybel beskryf medemenslikheid met woorde en gedagtes soos:
- “Jy moet jou naaste liefhê soos jouself.” (Lev. 19:18)
- “Doen vir ander alles wat julle graag wil hê hulle vir julle sal doen.” (Mat. 7:12)
- “Moenie op julle eie belange ingestel wees nie, maar wees ingestel op wat vir ander die beste is.” (I Kor. 10:24)
- “Wees almal eensgesind, simpatiek, lief vir mekaar, goedhartig en nederig.” (I Pet. 3:8)
- “Met totale beskeidenheid en sagmoedigheid, ja, met geduld moet julle mekaar in liefde verdra.” (Efes. 4:2)
- “Ek verseker julle, as julle versuim het om een van die eenvoudigste van my broers of susters te help, het julle versuim om My te help.” (Mat. 25:45)
- “Julle gesindheid moet soos Jesus Christus s’n wees: … Hy (het) nie vasgeklou aan wat Hom toekom nie, maar dit prys gegee: Hy het ‘n slaaf geword en aan mense gelyk geword. En toe Hy as mens geleef het, het Hy Hom self nog verder verneder.” (Fil.: 5-8).
Die woorde en gedagtes wat medemenslikheid op Afrika-bodem beskryf is onder andere:
- Ubuntu (Nguni) of Botho (Sotho) wat “saambind” beteken. Dit dui op medemenslikheid, ‘n meegevoel teenoor medemense en jy bevoordeel jouself nie ten koste van ander nie.
- In die werkplek word medemenslikheid treffend beskryf deur die Tsonga-spreekwoord “Musemgo a nga langutiwi nonweni” (Jy kyk nie in die mond van die melkman nie.) Die Westerse konsep van werk en vergoeding is gegrond op mededinging tussen werkgewer en werknemer, op maksimum-profyt en sekuriteit vir die werkgewer. Die melkman is nie veronderstel om die melk wat hyself gemelk het te drink nie. Dit is die reg van die eienaar van die koei om die proses van die begin tot die einde te beheer. Die Afrika-beginsel is gebou op saamwees en op deel. Daar bestaan ‘n gedeelde verantwoordelikheid en respek tussen werker en eienaar. Die eienaar van die koei respekteer die reg van die melkman om bloot sy aandeel te vat; hy besit ‘n aandeel in die kapitaal finish en klaar.
Medemenslikheid is ‘n woord wat eers betekenis het wanneer dit in ons harte lewe en tot doen lei. Ons is mense, daarom is ons mededeelsaam, mede- waardig, respekteer ons medemense se lewe en welsyn en het ons meegevoel met ander. Dit kom nie sommer vanself nie.
Christengelowiges glo God gee dit. Ons word hartgrondig van binne verander. God gee aan ons ‘n nuwe hart en gees, getuig die profeet Esegiël (36: 26-27). Dít hou ‘n nuwe verstand, wil, gevoel, persoonlikheid en ‘n gesindheid wat omgee in. Sy Gees gee aan mense daadwerklike stukrag tot medemenslikheid.
Meer nog, die redding wat ons in Christus het bring ‘n nuwe mensheid tot stand wat deur die grense tussen arm en ryk; swart en wit breek. Hiérdie redding maak ons nie meer godsdienstig nie, maar meer mens, soos die oorspronklike bedoeling was.
Medemenslikheid is die hart van menswees.
Pieter van Niekerk
Bronne:
Being human-Confessions of a Christian humanist
Christelike Kernensiklopedie
Die Bybel – Nuwe Lewende Vertaling
Die Bybellennium: Een volume kommentaar
On being unemployed and religious
Tesourus van Afrikaans